Polscy budowlańcy najliczniejszą grupą pracowników delegowanych w Unii Europejskiej

Według najnowszego raportu „Posting of workers. Report on A1 portable documents issued in 2017” sporządzonego na zlecenie Komisji Europejskiej wynika, że polscy pracownicy są największym źródłem delegowania w sektorze budowlanym. Zaświadczenia A1 wystawione przez ZUS stanowią ponad 20% wszystkich tego typu formularzy wydanych w całej UE. Obywatele naszego kraju są delegowani głównie do Niemiec, Francji i Belgii, a najliczniejszą grupą zawodową są wśród nich budowlańcy.

Czym jest i komu przysługuje zaświadczenie A1?

Formularz A1 jest wydawany osobom wykonującym pracę w dwóch lub w kilku krajach Unii Europejskiej w celu potwierdzenia ustawodawstwa zabezpieczenia społecznego. Dokument ten poświadcza, w jakim państwie dana osoba podlega przepisom dotyczącym opłacania składek. Osoby posiadające zaświadczenie A1 posiadają status „pracownika delegowanego” i mogą korzystać z tych samych praw i warunków pracy, co obywatele kraju przyjmującego.

Wniosek o wydanie takiego dokumentu może złożyć pracodawca, pracownik lub osoba prowadząca własną działalność gospodarczą. Zaświadczenie A1 jest zgodne z Rozporządzeniem UE nr 883/04 oraz Rozporządzeniem UE nr 987/09 i musi zostać poświadczone przez uprawnioną do tego instytucję. W Polsce jest to ZUS, który w przypadku wezwania innego państwa UE, ma obowiązek uzasadnić decyzję wydania formularza.

Najnowsze dane na temat delegowania pracowników

Najbardziej kompleksowym źródłem danych na temat zjawiska delegowania pracowników w Europie jest raport „Posting of workers. Report on A1 portable documents issued in 2017” autorstwa Frederica De Wispelaere oraz prof. Jozefa Pacolet z HIVA KU Leuven. Badania prowadzone są corocznie od 2014 roku na zlecenie Komisji Europejskiej.

Według danych z najnowszego raportu, w 2017 roku liczba wydanych zaświadczeń A1 wyniosła aż 2,8 mln, odnotowując tym samym aż 22-procentowy wzrost w porównaniu do roku poprzedniego. Co więcej, formularze te stanowiły aż 36% ogólnej liczby wszystkich wydanych poświadczeń, osiągając 64-procentowy wzrost w porównaniu do 2016 roku.

Państwa przyjmujące i delegujące najwięcej pracowników

Największą liczbę (aż 85%) pracowników delegowanych, czyli takich, dla których wydano najwięcej zaświadczeń, przyjęły tzw. państwa “starej Unii”. W czołówce znalazły się tu kolejno:

• Niemcy (427 175)
• Francja (241 363)
• Belgia (167 335)

Biorąc pod uwagę liczbę pracowników delegowanych do innych krajów, tu także najwięcej, bo aż 58% formularzy A1 zostało wydanych przez państwa Piętnastki. Wynik ten wskazuje, iż to wcale nie obywatele nowych, słabo rozwiniętych krajów członkowskich są najbardziej skłonni do migracji i pracy za granicą w bogatszych, lepiej rozwiniętych krajach UE.

Pracownicy delegowani z Polski

Analizując liczbę wydanych A1, tu na pierwszym miejscu (ponad 20% wszystkich zaświadczeń) znalazła się Polska, która wystawiła aż 573 358 takich dokumentów. Polacy głównie delegowani byli do Niemiec (114 979 zaświadczeń), Francji (28 210) i Belgii (23 657).

Ponad połowa z nich pracuje w branży budowlanej (50,6%), co przewyższa średnią europejską w tym sektorze o 4,1 p.p. i stanowi 4,8% wszystkich pracowników tego sektora z Polski. Według danych Komisji Europejskiej, na ten wysoki wynik naszego kraju ma wpływ przede wszystkim dobra opinia o polskich specjalistach na rynku międzynarodowym oraz fakt, iż mają oni zazwyczaj wysokie kwalifikacje przy stosunkowo niskich oczekiwaniach finansowych. Co więcej, według raportu Euroconstruct, polska branża budowlana jest siódmą co do wielkości i jednocześnie jedną z najszybciej rozwijających się w całej Europie.

Nie ulega wątpliwości, że powodem, dla którego Polacy udają się do pracy za granicę są oczywiście zarobki. Według danych zebranych przez Dziennik.pl polscy budowlańcy najwięcej zarabiają w Niemczech, gdzie wynagrodzenie wykwalifikowanego pracownika może sięgać nawet 22 euro za godzinę. Na drugim miejscu znalazła się Belgia z zarobkami w wysokości do 20,4 euro za godzinę, a na trzecim Szwecja, gdzie pensja to około 19,3 euro/godz. Dla porównania, stawki te są około sześciokrotnie wyższe niż w Polsce!

Analizując okres delegowania, delegowani Polacy w 2017 roku spędzili średnio około 256 dni za granicą w roku 2017, co oznacza znaczny wzrost w porównaniu do roku poprzedniego, w którym liczba ta wynosiła 180 dni. Jest to również znacznie wyższy wynik niż ogólnoeuropejska średnia, która stanowi 191 dni.

Nowe zasady delegowania pracowników

15 stycznia b.r. odbyło się spotkanie dotyczące koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, mających na celu wprowadzenie nowelizacji rozporządzeń 883/2004 i 987/2009, na podstawie których wydawane są zaświadczenia A1. Na ich ostateczny kształt mają wpłynąć negocjacje przedstawicieli Komisji Europejskiej i Parlamentu Europejskiego, które zostaną przedstawione podczas VI Europejskiego Kongresu Mobilności Pracy – największego wydarzenia w Europie poświęconego tematyce delegowania pracowników i swobody świadczenia usług, które odbędzie się w dniach 14-15 marca w Krakowie.